7.

Ontwikkeling van de potentiële beroepsbevolking

Tot 2050 neemt de potentiële beroepsbevolking in de leeftijd tussen 20 en 65 jaar met ongeveer 100.000 personen af (-7%). Door de verhoging van de AOW-leeftijd blijft het arbeidspotentieel echter op peil. In 2050 telt Noord-Brabant ruim 1,5 miljoen potentiële werknemers, vrijwel net zoveel als in 2016, waarvan bijna 10% 65 jaar of ouder zal zijn.

 

Verhoging AOW-leeftijd

De komende decennia wordt naar verwachting de AOW-leeftijd geleidelijk aan verhoogd. Volgens de huidige wetgeving1 zal de AOW-leeftijd stijgen tot 67 jaar in 2021. Een verdere verhoging wordt gekoppeld aan de stijging van de levensverwachting. Op basis van deze koppeling neemt de AOW-leeftijd in 2022 toe met 3 maanden2. Volgens de huidige inzichten met betrekking tot de ontwikkeling van de levensverwachting zal de AOW-leeftijd elke tien jaar met iets meer dan 1 jaar oplopen3. In 2050 zou de AOW dan ingaan op een leeftijd van iets meer dan 70 jaar.

Op basis van deze uitgangspunten kan een indicatie worden gegeven, wat deze gefaseerde ophoging van de AOW-leeftijd gaat betekenen voor de ontwikkeling van de potentiële beroepsbevolking in Noord-Brabant. Als het gaat om de potentiële beroepsbevolking wordt vaak gerekend met de bevolking tussen 20 en 65 jaar. Met de verhoging van de AOW-leeftijd zal de leeftijdsgrens echter naar boven toe moeten worden bijgesteld en zullen steeds meer 65+-ers deel uit gaan maken van de potentiële beroepsbevolking. Mede hierdoor zal de komende jaren onze kijk op vergrijzing – doorgaans gemeten in termen van het aantal 65+-ers – (verder) veranderen en zullen er alternatieve maatstaven van vergrijzing ontwikkeld (moeten) worden4.

Potentiële beroepsbevolking blijft op peil

De komende decennia neemt het aantal 20-64-jarigen af. Tussen 20125 en 2050 loopt hun aantal in onze provincie terug met ongeveer 100.000 personen (-7%). Door de verhoging van de AOW-leeftijd blijft de potentiële beroepsbevolking echter goeddeels op peil (figuur 7.1). 

Figuur 7.1

Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking

(20 jaar - AOW-leeftijd, absoluut)

Noord-Brabant, 2010-2050

De komende jaren groeit de potentiële beroepsbevolking zelfs nog met zo’n 75.000 personen tussen 2012 en 2025; tegenover een afname van het aantal 20-64-jarigen met ca. 10.000 personen staat een toename van het aantal 65+-ers met 85.000. In 2025 is daarmee (al) 5,6% van het arbeidspotentieel 65 jaar of ouder (figuur 7.2). Of de groei van de potentiële beroepsbevolking ook daadwerkelijk leidt tot een toename van het arbeidsaanbod hangt natuurlijk wel af van de feitelijke ontwikkeling van de arbeidsparticipatie van de oudere werknemers6.

Figuur 7.2

Samenstelling potentiële beroepsbevolking

(20 jaar - AOW-leeftijd)

Noord-Brabant, 2012-2050

 
Ondanks de veronderstelde verdere verhoging van de AOW-leeftijd loopt de potentiële beroepsbevolking na 2025 weer iets terug, tot 1.500.000 personen in 2040 (60.000 minder dan in 2025). Dit heeft te maken met het feit, dat de omvangrijke naoorlogse geboortegeneraties dan met pensioen gaan, ook al ligt de AOW-leeftijd (van jaar op jaar) steeds iets hoger. Om en nabij 2040 gaat het aantal potentiële werknemers weer wat groeien om in 2050 uit te komen op ongeveer 1.535.000. Daarmee zou de potentiële beroepsbevolking zo’n 50.000 personen hoger liggen als in 2012, toen de AOW-leeftijd nog op 65 jaar lag. Bijna 10% hiervan – een kleine 150.000 personen – is dan 65 jaar of ouder.
 

Minder sterke toename van de grijze druk

De zogenoemde ‘grijze druk’ loopt naar verwachting op van 27,8 in 2012 tot 37,2 in 2050 (bijlage D-1). Deze grijze druk geeft de verhouding weer tussen het aantal personen in de AOW-gerechtigde leeftijden en de potentiële beroepsbevolking (20 jaar tot aan de AOW-leeftijd). Anno 2050 staan er in Brabant tegenover 100 potentiële werknemers dus bijna ruim 37 AOW-gerechtigden. Zonder verhoging van de AOW-leeftijd is diezelfde verhouding 100 staat tot 52, oftewel een grijze druk van 51,8 (bijlage D).

 

  • 1. <em>Bruggen slaan.</em> Regeerakkoord VVD - PvdA. 29 oktober 2012
  • 2. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (2016). <em>Verhoging AOW-leeftijd in 2022 (incl. tijdspad verhoging AOW-leeftijd).</em> Kamerbrief, 31 oktober 2016.
  • 3. - Lenny Stoeldraijer, Coen van Duin en Corina Huisman (2016). <em>Kernprognose 2016–2060: 18 miljoen inwoners in 2034 voorzien.</em> Bevolkingstrends 2016. CBS, december 2016. <br>- Andries de Jong (PBL) (2015). <em>Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving (WLO), Cahier Demografie.</em> Centraal Planbureau (CPB) / Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), december 2015.
  • 4. Jeroen Spijker en John Macinnes (2014). <em>Hoe grijs is Nederland eigenlijk?</em> In: Demos, jaargang 30, nr. 4, april 2014, blz. 1-4.
  • 5. 2012 is het laatste jaar waarin de AOW-leeftijd nog op 65 jaar lag.
  • 6. Nicole van der Gaag en Coen van Duin (2014). <em>Later AOW, meer werkenden?</em> In: Demos, jaargang 30, nr. 3, maart 2014, blz. 4-7.